Un exemplo de Esperanto II, con traductiones a interlingua, le esperanto traditional, e le anglese

(Languages of this post: Interlingua, Esperanto II, Esperanto, English)

Ecce un exemplo de interlingua e Esperanto II con traductiones al esperanto traditional e al anglese. Vermente, omne le linguas planificate que se produceva in Europa post le publication initial de esperanto es multo simile, e si on apprende un de illos vermente ben, il es multo facile apprender a leger omne iste linguas. Le processo es simile de facer transitiones inter le linguas scandinave continental o inter le espaniol, le portugese, e le italiano:

---

Visitante per hasardo le secunde Congresso Mundial de Esperanto in Geneva (in 1906), io deveniva un esperantista e participava illac in le establimento del Association Scientific International de Esperantistas, del qual on me eligeva secretario.

Pro plus que cinque annos, io anque esseva le redactor principal del Revista International de Scientia, le publication official de ille association, que tunc habeva plus que 800 membros.

In 1907 il habeva le Tertie Congresso Mundial de Esperanto in Cambridge, que io anque assisteva e ubi mi projecto de adjuta financial international esseva accipite per le congresso.

Post ille congresso appareva le projecto de reforma ido, elaborate per le Marquis de Beaufront e le professor Couturat. Io immediatemente recognosceva que ille projecto non conformava de ulle maniera al spirito de Esperanto, cuje flexibilitate remarcabile esseva destruite per ido per un systema de derivation logic que esseva troppo rigide pro uso quotidian del lingua parlate e scribite, e desde ille die io comenciava a refuter le pretensiones de ido in le Revista International de Scientia.

Durante mi travalio pro le reforma de Esperanto, io examinava non solmente le projecto pro ido ma anque le linguas planificate del schola “naturaliste” (occidental, latino sine flexione, etc.). Tal projectos linguistic es interessante, ma lor autores oblidava que le parte le plus difficile del problema interlinguistic non es le comprehension facile per occidentals ma le facilitate de comprehension pro omne le populos del Terra.

E lo que es plus difficile non es crear un lingua planificate ma facer lo viver, e solmente Esperanto ha succedite in illo; abandonar le base de Esperanto e le travalio ingente que le esperantistas jam habeva facite esserea un follia e que le esperantistas nunquam accipera un lingua completemente nove.

---

Vizitinte perhazarde la 2-a Universala Kongresu de Esperanto be Genevo (te 1906), mi farevis Esperantisto ey partoprenis tie la fondu de la Int(ernacia) Scienca Asocio Esperantista, kaes mi estis elektata sekretaro.

Dum pli longe ki qin yaron mi anke estis chef-redaktoro de la Int(ernacia) Scienca Revuo, la oficiala organo de ta Asocio, kay tiam havis pliente ki 800 membrun.

En 1907 okazis la 3-a Universala Kongreso de Esperanto be Cambridge, kaw mi anke beestis ey kie mia projekto de internacia helpmono estis akceptata di la Kongreso.

Pos ta Kongreso aperis la riformprojekto Ido, verkita di Markezo de Beaufront ey Prof. Couturat. Mi tuy konsciis, ke ta projekto estas tute ne konforma al la spirito de Esperanto, kaes rimarkinda flexeblu Ido detruis per logika derivsistemo tro rigida por la chataga uzado de la lingvo skribe ey parole, ey dey ta tago mi komencis rifuti la pretendun de Ido en la Int(ernacia) Scienca Revuo.

Dum mia laboro por la riformo de Esperanto mi examenis ne nur la projektu Ido, sed anke la interlingvun el la skolo "naturista" (Occidental, Latino sine flexione, etp.). Tala lingvoprojekton estas interesa, sed lina awtoron forgesis, ke la ple malfacila parto de la interlingva problemo ne estas la facila kompreno por la Okcidentanon, sed la facila parolado por cha popolon de la terglobo.

Ey lo ankore pli malfacila ne estas krei interlingvu, sed ju vivigi, ey tu sukcesis nur Esperanto; forlasi la bazu Esperanta ey la grandega laboru yam farita di la Esperantiston estus vera frenezajo, tiente pli ke la Esperantiston niam akceptos lingvu tute nova.

---

Vizitinte perhazarde la 2-an Universalan Kongreson de Esperanto ĉe Genevo (je 1906), mi fariĝis Esperantisto kaj partoprenis tie la fondon de la Int(ernacia) Scienca Asocio Esperantista, de kiu mi estis elektata sekretaro.

Dum pli longe ol kvin jaroj mi ankaŭ estis ĉef-redaktoro de la Int(ernacia) Scienca Revuo, la oficiala organo de tiu Asocio, kiu tiam havis pli ol 800 membrojn.

En 1907 okazis la 3-a Universala Kongreso de Esperanto ĉe Cambridge, kiun mi ankaŭ ĉeestis kaj kie mia projekto de internacia helpmono estis akceptata de la Kongreso.

Post tiu Kongreso aperis la riformprojekto Ido, verkita de Markezo de Beaufront kaj Prof. Couturat. Mi tuj konsciis, ke tiu projekto estas tute ne konforma al la spirito de Esperanto, kies rimarkindan flexeblon Ido detruis per logika derivsistemo tro rigida por la ĉiutaga uzado de la lingvo skribe kaj parole, kaj ekde tiu tago mi komencis rifuti la pretendojn de Ido en la Int(ernacia) Scienca Revuo.

Dum mia laboro por la riformo de Esperanto mi ekzamenis ne nur la projekton Ido, sed ankaŭ la interlingvojn el la skolo "naturista" (Occidental, Latino sine flexione, ktp.). Tia lingvoprojektoj estas interesaj, sed ilia aŭtoroj forgesis, ke la plej malfacila parto de la interlingva problemo ne estas la facila kompreno por la Okcidentanoj, sed la facila parolado por ĉiuj popoloj de la terglobo.

Kaj [lo?] ankoraŭ pli malfacila ne estas krei interlingvon, sed ĝin vivigi, kaj tion sukcesis nur Esperanto; forlasi la bazon Esperantan kaj la grandegan laboron jam faritan de la Esperantistoj estus vera frenezaĵo, [tiente?] pli ke la Esperantistoj neniam akceptos lingvon tute novan.

---

Visiting by chance the 2nd World Congress of Esperanto in Geneva (in 1906), I became an Esperantist and took part there in the founding of the International Scientific Esperantist Association, of which I was elected secretary.

For more than five years I was also chief editor of the International Science Journal, the official organ of that association, which then had more than 800 members.

In 1907 there was the 3rd World Congress of Esperanto in Cambridge, which I also attended and where my project of international financial aid was accepted by the congress.

After that congress there appeared the reform project Ido, worked out by Marquis [sic] de Beaufront and Prof. Couturat. I immediately realized that that project did not conform at all with the spirit of Esperanto, whose remarkable flexibility Ido destroyed through a logical derivational system that was too rigid for everyday use of the language as spoken and written, and from that day I began to refute the claims of Ido in the International Science Journal.

During my work for the reform of Esperanto I examined not only the Ido project, but also the interlanguages of the "naturalist" school (Occidental, Latino sine flexione, etc.). Such language projects are interesting, but their authors forgot that the most difficult part of the interlanguage problem is not easy comprehension by Westerners, but ease of speech for all the peoples of the Earth.

And what is more difficult is not to create an interlanguage, but to make it live, and only Esperanto has succeeded in that; to leave the base of Esperanto and the huge work already done by Esperantists would be true craziness. Also, Esperantists will never accept a completely new language.